Apple en Samsung

Vonnis van 24 oktober 2012

in de zaak van

de rechtspersoon naar buitenlands recht
APPLE INC.,
gevestigd te Cupertino, CA, Verenigde Staten van Amerika,
eiseres in conventie,
verweerster in reconventie,
advocaat mr. D. Knottenbelt te Rotterdam,

tegen

1.  de rechtspersoon naar buitenlands recht
SAMSUNG ELECTRONICS CO. LTD,
gevestigd te Gyeonggi-do, Korea,
2.  de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
SAMSUNG ELECTRONICS BENELUX B.V.,
gevestigd te Delft,
3.  de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
SAMSUNG ELECTRONICS EUROPE LOGISTICS B.V.,
gevestigd te Rijswijk,
4.  de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
SAMSUNG ELECTRONICS OVERSEAS B.V.,
gevestigd te Amsterdam,
gedaagden in conventie,
eiseressen in reconventie,
advocaat mr. W.P. den Hertog te ‘s-Gravenhage.

Partijen zullen hierna Apple en Samsung worden genoemd. Inhoudelijk is de zaak behandeld voor Apple door mr. R.M. Kleemans en mr. ir. T.M. Blomme en voor Samsung door mr. B.J. Berghuis van Woortman, mr. ir. M.W. de Koning en mr. ir. R.C. Laddé, allen advocaat te Amsterdam.

1.  De procedure

1.1.  Het verloop van de procedure blijkt uit:
– de beschikking van de voorzieningenrechter van 29 november 2011, waarin Apple verlof is verleend Samsung te mogen dagvaarden in een versnelde bodemprocedure;
– de dagvaarding van 30 november 2011;
– de akte houdende overlegging producties van Apple, met producties 1-12;
– de conclusie van antwoord, tevens conclusie van eis in reconventie, met producties 1-15;
– de conclusie van antwoord in reconventie, met producties 13-14;
– de akte houdende overlegging aanvullende producties van Apple, met producties 13-16 (per abuis is doorgenummerd vanaf de akte overlegging producties in plaats van de conclusie van antwoord in reconventie, daardoor zijn tweemaal producties met de nummers 13 en 14 overgelegd);
– de akte overlegging nadere producties van Samsung, met productie 16-29;
– de akte overlegging reactieve producties van Apple, met producties 17-18;
– de proceskostenoverzichten van partijen;
– het pleidooi van 7 september 2012 en de daarbij door beide zijden gehanteerde pleitnotities.

1.2.  Vonnis is bepaald op heden.

1.3.  Tijdens het pleidooi heeft Samsung aangeboden de rechtbank een kopie te sturen van een vonnis in een parallelle Duitse procedure dat kort na het pleidooi in de onderhavige zaak zou worden uitgesproken. Dat aanbod heeft de rechtbank aanvaard. Bij e-mailbericht van 21 september 2012 heeft Samsung een kopie van het bedoelde vonnis gestuurd (zie hierna r.o. 2.11).

2.  De feiten

2.1.  Apple is een wereldwijd opererende producent en ontwikkelaar van computers, consumentenelektronica, besturingssystemen en applicaties. Haar producten omvatten onder meer de iPhone, een zogenoemde smartphone, en de iPad, een tablet.

2.2.  Apple is houdster van Europees octrooi EP 2 098 948 (verder: EP 948 of het octrooi) voor een Touch event model, verleend op 9 februari 2011 op een aanvrage van 4 maart 2009, onder inroeping van prioriteit van de Amerikaanse octrooiaanvrage US 42381 van 4 maart 2008. Nederland is een van de gedesigneerde landen.

2.3.  De conclusies van EP 948 luiden, voor zover relevant, in de authentieke Engelse tekst:

1.  A method for handling touch events at a multi-touch device (200, 210), comprising:

displaying one or more views (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312);
executing one or more software elements, each software element being associated with a particular view (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309,310,311,312);
associating a multi-touch flag or an exclusive touch flag with each view (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312), said multi-touch flag indicating whether a particular view is allowed to receive multiple simultaneous touches and said exclusive touch flag indicating whether a particular view allows other views to receive touch events while the particular view is receiving a touch event;
receiving one or more touches at the one or more views (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312); and
selectively sending one or more touch events, each touch event describing a received touch, to one or more of the software elements associated with the one or more views (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312) at which a touch was received based on the values of the multi-touch and exclusive touch flags.
[…]
4.  The method of claim 1, wherein the exclusive touch flag prevents touch events from being sent to software elements associated with views other than a view with an asserted exclusive touch flag while a touch is being received at the view with the asserted exclusive touch flag.

5.  The method of claim 1, wherein the multi -touch device (200, 210) is a mobile telephone.

6.  The method of claim 1, wherein the multi-touch device (200, 210) is a digital media player.
[…]

11.  A computer readable medium comprising a plurality of instructions configured for execution at a multi-touch device (200, 210), the instructions being configured to cause the multi-touch device (200, 210) to:

display one or more views (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312);
execute one or more software elements, each software element being associated with a particular view (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312);
associate a multi-touch flag or an exclusive touch flag with each view (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312) , said multi-touch flag indicating whether a particular view is allowed to receive multiple simultaneous touches and said exclusive touch flag indicating whether a particular view allows other views to receive touch events while the particular view is receiving a touch event;
receive one or more touches at the one or more views (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312); and
selectively send one or more touch events, each touch event describing a received touch, to one or more of the software elements associated with the one or more views (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312) at which a touch was received based on the values of the multi-touch and exclusive touch flags.
[…]

14.  The computer readable medium of claim 11, wherein the exclusive touch flag prevents touch events from being sent to software elements associated with views other than a view with an asserted exclusive touch flag while a touch is being received at the view with the asserted exclusive touch flag.

15.  The computer readable medium of claim 11, wherein the multi-touch device (200, 210) is a mobile telephone.

16.  The computer readable medium of claim 11, wherein the multi-touch device (200, 210) is a digital media player.
[…]

21.  A multi-touch enabled device (200, 210) including a computer readable medium comprising a plurality of instructions configured for execution at the device (200, 210), the instructions being configured to cause the device (200, 210) to:

display one or more views (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 11, 312);
execute one or more software elements, each software element being associated with a particular view (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312);
associate a multi-touch flag or an exclusive touch flag with each view (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312) , said multi-touch flag indicating whether a particular view is allowed to receive multiple simultaneous touches and said exclusive touch flag indicating whether a particular view allows other views to receive touch events while the particular view is receiving a touch event;
receive one or more touches at the one or more views (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312); and
selectively send one or more touch events, each touch event describing a
received touch, to one or more of the software elements associated with the one or more views (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312) at which a touch was received based on the values of the multi-touch and exclusive touch flags.

22.  The multi-touch enabled device (200, 210) of claim 21, wherein the multi-touch enabled device (200, 210) is a mobile telephone.

23.  The multi-touch enabled device (200, 210) of claim 21, wherein the multi-touch enabled device (200, 210) is a digital media player.

2.4.  In de onbestreden Nederlandse vertaling luiden de conclusies van EP 948:

1.  Werkwijze voor het hanteren van aanraak-manifestaties op een multi-touch apparaat (200, 210) omvattende:
het weergeven van één of meer beelden (301, 302, 303, 304, 305,306, 307, 308, 309, 310, 311, 312);
het uitvoeren van één of meer software-elementen, waarbij elk software-element is geassocieerd met een specifiek beeld (301, 302, 303, 304, 305,306, 307, 308, 309, 310, 311, 312);
het associëren van een multi-touch markering of een exclusieve aanraakmarkering met elk beeld (301, 302, 303, 304, 305,306, 307, 308, 309, 310, 311, 312), waarbij de genoemde multi-touch markering aangeeft of een specifiek beeld meerdere gelijktijdige aanrakingen kan ontvangen en de genoemde exclusieve aanraakmarkering aangeeft of een specifiek beeld het voor andere beelden mogelijk maakt om aanraakmanifestaties to ontvangen terwijl het specifieke beeld een aanraakmanifestaties ontvangt;
het ontvangen van één of meer aanrakingen aan de één of meer beelden (301, 302, 303, 304, 305,306, 307, 308, 309, 310, 311, 312); en
het selectief versturen van één of meer aanraakmanifestaties, waarbij elke aanraakmanifestatie een ontvangen aanraking beschrijft, naar één of meer van de software-elementen geassocieerd met de één of meer beelden (301, 302, 303, 304, 305,306, 307, 308, 309, 310, 311, 312) waarop een aanraking werd ontvangen op basis van de waarden van de multi-touch en exclusieve aanraakmarkeringen.
[…]

4.  Werkwijze volgens conclusie 1, waarbij de exclusieve aanraakmarkering voorkomt dat aanraakmanifestaties worden verstuurd naar de software-elementen geassocieerd met andere beelden dan een beeld met een bevestigde exclusieve aanraakmarkering terwijl een aanraking wordt ontvangen aan het beeld me [de rechtbank begrijpt: met] de bevestigde exclusieve aanraakmarkering.

5.  Werkwijze volgens conclusie 1, waarbij het multi-touch apparaat (200, 210) een mobiele telefoon is.

6.  Werkwijze volgens conclusie 1, waarbij het multi-touch apparaat (200, 210) een digitale mediaspeler is.
[…]

11.  Computer leesbaar medium omvattende een aantal instructies geconfigureerd voor uitvoering op een multi-touch apparaat (200, 210), waarbij de instructies zijn geconfigureerd om het multi-touch apparaat (200, 210) aan te zetten tot:
het weergeven van één of meer beelden (301, 302, 303, 304, 305,306, 307, 308, 309, 310, 311, 312);
het uitvoeren van één of meer software-elementen, waarbij elk software-element is geassocieerd met een specifiek beeld (301, 302, 303, 304, 305,306, 307, 308, 309, 310, 311, 312);
het associëren van een multi-touch markering of een exclusieve aanraakmarkering met elk beeld (301, 302, 303, 304, 305,306, 307, 308, 309, 310, 311, 312), waarbij de genoemde multi-touch markering aangeeft of een specifiek beeld meerdere gelijktijdige aanrakingen kan ontvangen en de genoemde exclusieve aanraakmarkering aangeeft of een specifiek beeld het voor andere beelden mogelijk maakt om aanraakmanifestaties te ontvangen terwijl het specifieke beeld een aanraakmanifestaties ontvangt;
het ontvangen van één of meer aanrakingen aan de één of meer beelden (301, 302, 303, 304, 305,306, 307, 308, 309, 310, 311, 312); en
het selectief versturen van één of meer aanraakmanifestaties, waarbij elke aanraakmanifestatie een ontvangen aanraking beschrijft, naar één of meer van de software-elementen geassocieerd met de één of meer beelden (301, 302, 303, 304, 305,306, 307, 308, 309, 310, 311, 312) waarop een aanraking werd ontvangen op basis van de waarden van de multi-touch en exclusieve aanraakmarkeringen.
[…]

14.  Computer leesbaar medium volgens conclusie 11, waarbij de exclusieve aanraakmarkering voorkomt dat aanraakmanifestaties worden verstuurd naar de software-elementen geassocieerd met andere beelden dan een beeld met een bevestigde exclusieve aanraakmarkering terwijl een aanraking wordt ontvangen aan het beeld me de bevestigde exclusieve aanraakmarkering.

15.  Computer leesbaar medium volgens conclusie 11, waarbij het multi-touch apparaat (200, 210) een mobiele telefoon is.

16.  Computer leesbaar medium volgens conclusie 11, waarbij het multi-touch apparaat (200, 210) een digitale mediaspeler is.
[…]

21.  Multi-touch geactiveerd apparaat (200, 210) omvattende een computer leesbaar medium omvattende een aantal instructies geconfigureerd voor uitvoering op het apparaat (200, 210), waarbij de instructies zijn geconfigureerd om het apparaat (200, 210) aan te zetten tot:
het weergeven van één of meer beelden (301, 302, 303, 304, 305,306, 307, 308, 309, 310, 311, 312);
het uitvoeren van één of meer software-elementen, waarbij elk software-element is geassocieerd met een specifiek beeld (301, 302, 303, 304, 305,306, 307, 308, 309, 310, 311, 312);
het associëren van een multi-touch markering of een exclusieve aanraakmarkering met elk beeld (301, 302, 303, 304, 305,306, 307, 308, 309, 310, 311, 312), waarbij de genoemde multi-touch markering aangeeft of een specifiek beeld meerdere gelijktijdige aanrakingen kan ontvangen en de genoemde exclusieve aanraakmarkering aangeeft of een specifiek beeld het voor andere beelden mogelijk maakt om aanraakmanifestaties te ontvangen terwijl het specifieke beeld een aanraakmanifestaties ontvangt;
het ontvangen van één of meer aanrakingen aan de één of meer beelden (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312); en
het selectief versturen van een of weer aanraakmanifestaties, waarbij elke aanraakmanifestatie een ontvangen aanraking beschrijft, naar één of meer van de software-elementen geassocieerd met de één of meer beelden (301, 302, 303, 304, 305, 306, 307, 308, 309, 310, 311, 312) waarop een aanraking werd ontvangen op basis van de waarden van de multi-touch en exclusieve aanraakmarkeringen.

22.  Multi-touch geactiveerd apparaat (200, 210) volgens conclusie 21, waarbij het multi-touch geactiveerde apparaat (200, 210) een mobiele telefoon is.

23.  Multi-touch geactiveerd apparaat (200, 210) volgens conclusie 21, waarbij het multi-touch geactiveerde apparaat (200, 210) een digitale mediaspeler is.

2.5.  Bij EP 948 behoren onder meer de navolgende afbeeldingen.

2.6.  Samsung en derden hebben oppositie ingesteld tegen de verlening van EP 948. Er is nog niet beslist op de oppositie.

2.7.  Gedaagden maken onderdeel uit van een groep van ondernemingen die zich bezig houdt met de productie en verhandeling van diverse producten, waaronder de volgende smartphones en tablets (hierna: de Galaxy-producten):

2.8.  De Galaxy-producten zijn voorzien van een operating system (besturingssoftware) van Google genaamd Android, versie 2.3 of versie 3.0 of hoger.

2.9.  Bij vonnis van 24 augustus 2011 heeft de voorzieningenrechter van deze rechtbank uitspraak gedaan in een door Apple tegen Samsung aanhangig gemaakt kort geding (zaaknummer / rolnummer 396957 KG ZA 11-730). In die zaak heeft Apple zich op het standpunt gesteld dat Samsung door de verhandeling van de Galaxy-producten inbreuk maakt op onder meer EP 948. De voorzieningenrechter heeft voorshands geoordeeld dat de aangevallen Galaxy-producten niet onder de beschermingsomvang van EP 948 vallen. Hij heeft daarom de vorderingen afgewezen voor zover die waren gebaseerd op EP 948.

2.10.  Bij vonnis van 4 juli 2012 heeft de Britse rechter uitspraak gedaan in een door Apple tegen HTC Corporation (hierna: HTC) aangespannen zaak (High Court of Justice, Chancery Division, Patents Court, the Hon Mr Justice Floyd, 4 juli 2012, [2012] EWHC 1789 (pat)). In die zaak heeft Apple zich op het standpunt gesteld dat HTC inbreuk heeft gemaakt op het Britse deel van EP 948 door verhandeling van producten die zijn voorzien van Android versie 2.3. De Britse rechter heeft de vorderingen van Apple afgewezen omdat naar zijn oordeel de betreffende producten van HTC niet onder de beschermingsomvang van EP 948 vallen en EP 948 niet inventief is. Apple heeft hoger beroep ingesteld tegen deze uitspraak. Er is nog niet beslist op het beroep.

2.11.  Bij vonnis van 21 september 2012 heeft het Landgericht Mannheim uitspraak gedaan in een door Apple tegen Samsung Electronics GmhH en Samsung Electronics Co. Ltd. aangespannen zaak (Geschäftsnummer 7 O 337/11). In die zaak heeft Apple zich op het standpunt gesteld dat de gedaagde Samsung-vennootschappen inbreuk hebben gemaakt op het Duitse deel van EP 948 door de verhandeling van Galaxy-producten die zijn voorzien van Android versie 2.3.3 en versie 3.0. De Duitse rechter heeft de vorderingen van Apple afgewezen omdat naar zijn oordeel de betreffende producten niet onder de beschermingsomvang van EP 948 vallen.

3.  Het geschil

in conventie

3.1.  Apple vordert – samengevat – een verbod op inbreuk op EP 948 in Nederland, met als nevenvorderingen: een opgave over winst, een recall, een publicatie over de inbreuk en een veroordeling tot afdracht van winst of vergoeding van schade, met veroordeling van Samsung in de proceskosten in de zin van artikel 1019h van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (hierna: Rv).

3.2.  Aan haar vorderingen legt Apple ten grondslag dat Samsung door de verhandeling van de Galaxy-producten inbreuk maakt op EP 948. Meer specifiek heeft Apple zich bij dagvaarding beroepen op de onafhankelijke werkwijzeconclusie 1 en de afhankelijke conclusies 4-6, 14-16, 22 en 23. Bij pleidooi heeft zij daar de onafhankelijke productconclusies 11 en 21 aan toegevoegd.

3.3.  Samsung voert verweer. Samsung heeft aangevoerd dat haar Galaxy-producten niet onder de beschermingsomvang van EP 948 vallen en dat EP 948 nietig is omdat het octrooi niet nieuw is, niet inventief is, toegevoegde materie bevat en niet nawerkbaar is.

3.4.  Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

in reconventie

3.5.  Samsung vordert vernietiging van de conclusies 1, 4-6, 14-16, 22 en 23 van het Nederlandse deel van EP 948, met veroordeling van Apple in de proceskosten in de zin van artikel 1019h Rv. Bij pleidooi heeft Samsung verklaard dat de reconventionele vordering is ingesteld onder de voorwaarde dat de rechtbank in conventie tot het oordeel komt dat de Galaxy-producten onder de beschermingsomvang vallen, mits Apple ook wordt veroordeeld in de proceskosten in reconventie als deze voorwaarde niet intreedt.

3.6.  Aan haar vordering legt Samsung ten grondslag dat EP 948 nietig is omdat de betreffende conclusies niet nieuw zijn, niet inventief zijn, toegevoegde materie bevatten en niet nawerkbaar zijn.

3.7.  Apple voert verweer.

3.8.  Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

4.  De techniek

4.1.  De onderstaande weergave van de techniek is ontleend aan de dagvaarding en de conclusie van antwoord en is als zodanig niet in geschil.

het octrooi

4.2.  EP 948 heeft betrekking op een apparaat met een touchscreen dat meerdere aanrakingen tegelijkertijd kan ontvangen en verwerken: een multi-touch touchscreen.

4.3.  De gebruikersinterface van een (multi-touch) touchscreen kan volgens het octrooi verschillende views bevatten, waarbij een view een bepaald grafisch element van de gebruikersinterface vertegenwoordigt dat wordt gehanteerd door een software-element (paragraaf [0023] van het octrooi). Zo’n software-element kan een applicatie zijn, maar ook een bepaald onderdeel van een applicatie.

4.4.  Wanneer een gebruiker het touchscreen aanraakt, worden aan die aanraking gerelateerde data (inclusief informatie over wanneer en waar op het scherm de aanraking plaatsvond) gegenereerd. Deze data – door het octrooi aangeduid als touch input data – worden omgezet in een touch event en doorgegeven aan het software-element dat bij de aangeraakte view hoort, zodat het betreffende software-element op de juiste manier kan reageren (paragraaf [0023]).

4.5.  Normaal gesproken stuurt de besturingssoftware van een apparaat een touch event door naar het software-element dat is geassocieerd met de door de gebruiker aangeraakte view. Als bijvoorbeeld een balk of toets wordt aangeraakt, wordt het touch event verzonden naar de software die verantwoordelijk is voor het weergeven van de balk of toets en voor het reageren wanneer de balk of toets wordt bediend.

4.6.  Het gebruik van een multi-touch scherm leidt tot twee mogelijkheden voor gelijktijdige aanrakingen, namelijk (a) dat er meerdere vingeraanrakingen zijn binnen dezelfde view, of (b) dat een vinger een view aanraakt (bijvoorbeeld een toets), en een tweede vinger tegelijkertijd een andere view (bijvoorbeeld een menu of een foto).

4.7.  In het octrooi wordt uitgelegd dat een multi-touch scherm het in beginsel mogelijk maakt dat tegelijkertijd meerdere touch events aan (één van) de verschillende software-elementen worden doorgegeven, die dus ook tegelijkertijd door de software-elementen moeten worden verwerkt. Het zou complex en kostbaar zijn om te zorgen dat alle software-elementen met meerdere touch events moeten kunnen omgaan (paragraaf [0006]).

4.8.  Hoewel een multi-touch scherm data van verschillende aanrakingen tegelijkertijd kan verwerken, kunnen er omstandigheden zijn waarbij er voor individuele views geen noodzaak bestaat voor het verwerken van een multi touch input (een multi-touch event), of dat dat niet wenselijk is. Men kan hierbij denken aan een enkele virtuele knop (een view) die met een enkele aanraking bestuurd kan worden. Voor het geval een gebruiker (al dan niet opzettelijk) die knop met twee vingers zou aanraken, zou de onderliggende software onnodig met meer dan één touch event belast worden (paragraaf [0038]). Dit is bijvoorbeeld anders bij een digitale foto waarop door een knijpbeweging van twee vingers in- en uitgezoomd kan worden.

4.9.  Een gebruiker van een multi-touch scherm kan ook tegelijkertijd verschillende views op het scherm aanraken. Zo is het bij bijvoorbeeld de meeste videospelletjes gewenst om tegelijkertijd verschillende virtuele besturingsknoppen te bedienen (paragraaf [0038]). Echter, bij het spelen van zo’n videospel kan het tegelijkertijd ook ongewenst zijn om toe te staan dat een eventuele gelijktijdige aanraking door de gebruiker van bijvoorbeeld de statusbalk verwerkt wordt, omdat deze onverwachts het spel van de gebruiker zou verstoren of onderbreken. Het kan dus voorkomen dat op één en hetzelfde scherm sommige knoppen wel tegelijkertijd bediend moeten kunnen worden, en andere niet.

4.10.  EP 948 verschaft een oplossing voor bovengenoemd probleem door voor een apparaat met een multi-touch scherm het mogelijk te maken al dan niet toe te staan dat verschillende views op het scherm reageren op multi-touch events. EP 948 beschrijft onder andere een systeem dat kan bepalen of iedere specifieke view multi-touch events kan ontvangen, en of een view die touch events ontvangt, andere views zal toestaan om tegelijkertijd ook touch events te ontvangen.

4.11.  Het octrooi definieert voor dat doel twee verschillende vlaggen (flags). Een multi-touch vlag die aangeeft of een bepaalde view tegelijkertijd meerdere aanrakingen kan ontvangen of niet, en een exclusive touch flag (exclusiviteitsvlag) die aangeeft of een bepaalde view die een aanraking ontvangt het toestaat dat een andere view tegelijkertijd ook een aanraking ontvangt (paragraaf [0040]).

Android

4.12.  In Android wordt een software-element dat is geassocieerd met een grafisch element aangeduid met de term “View”. Aangezien het octrooi eveneens gebruik maakt van de term view waarbij niet aan een software-element, maar aan een grafisch element wordt gerefereerd, zal hieronder voor de duidelijkheid het begrip “view” in Android, voor zover het betrekking heeft op een software object met een hoofdletter worden geschreven. Een View (met hoofdletter) duidt dus een software-element aan in het Android software domein, terwijl met een view (met een kleine letter) op een grafisch element op de gebruikersinterface in het zichtbare domein wordt gedoeld.

4.13.  De weergave van grafische elementen (views) op een touchscreen van een apparaat dat Android software gebruikt, wordt mogelijk gemaakt door software-elementen. De als View aangeduide software-elementen zijn verantwoordelijk voor het tonen van een view op het scherm en voor de verwerking van touch events die het gevolg zijn van aanrakingen van een view. De als Window aangeduide software-elementen definieëren een bepaald gebied waarbinnen meestal meerdere Views werkzaam zijn. Een ViewGroup is niet direct verantwoordelijk voor visuele weergave van één specifiek element op het scherm, maar definieert gezamenlijke kenmerken van de Views in een groep, zoals hoe zij ten opzichte van elkaar zijn gepositioneerd.

4.14.  Iedere grafische gebruikersinterface is opgebouwd uit één of meer Views. Deze Views zijn geordend in wat een View hiërarchie wordt genoemd: een omgekeerde boomhiërarchie waarin de onderlinge verbanden tussen de Views worden weergegeven. Ieder element in de onderste laag van de boomhiërarchie is een individuele View. Verder omhoog in de boomhiërarchie kunnen ViewGroups zitten, waaronder weer meerdere Views zitten. Een ViewGroup kan zelf ook onder een andere ViewGroups zitten. Bovenaan de boomhiërarchie zit een enkel software-element dat ViewRoot wordt genoemd, en dat hoofdzakelijk fungeert als een enkel referentiepunt voor de gehele View hiërarchie van het Window.

4.15.  Als een view op het scherm wordt aangeraakt, worden de touch data doorgegeven aan een software object dat InputDispatcher wordt genoemd. InputDispatcher bepaalt dan welk Window verantwoordelijk is voor het gebied waar de aanraking heeft plaatsgevonden en stuurt een touch event door naar de ViewRoot van het betreffende Window. Vanuit de ViewRoot wordt het touch event binnen de View hiërarchie omlaag gestuurd, laag voor laag en eventueel langs een ViewGroup, totdat het touch event aankomt bij de View die verantwoordelijk is voor de representatie van het grafische element dat werd aangeraakt en voor de actie die op die aanraking moet volgen.

4.16.  Wanneer twee (views binnen verschillende) windows tegelijkertijd worden aangeraakt, bepaalt InPutDispatcher aan de hand van de zogeheten FLAG_SPLIT_TOUCH parameter of gelijktijdige aanrakingen van beide windows zijn toegestaan. De hierna afgebeelde figuur toont een grafische weergave:

4.17.  In het hiervoor weergegeven voorbeeld vindt een eerste aanraking plaats aan een view binnen window 1 en gaat InPutDispatcher op zoek naar het bijbehorende Window en verstuurt vervolgens data naar de ViewRoot van dat Window. Indien gelijktijdig een aanraking plaatsvindt binnen window 2, gaat InPutDispatcher op zoek naar dat Window en bepaalt op basis van de FLAG_SPLIT_TOUCH parameters die met elk van beide windows zijn verbonden of window 1 en window 2 gelijktijdig aanrakingen kunnen ontvangen. Indien dat het geval is, worden de data betreffende de tweede aanraking doorgestuurd naar de ViewRoot van het tweede Window. Geeft een van beide FLAG_SPLIT_TOUCH parameters aan dat aanrakingen niet kunnen worden gesplitst, dan worden de data die betrekking hebben op de tweede aanraking, net als die van de eerste aanraking naar de ViewRoot van het eerste Window gestuurd.

4.18.  In Android versie 2.3 konden verschillende Views binnen een Window nog niet gelijktijdig aanrakingen verwerken (zij waren derhalve single-touch). Een multi-touch functionaliteit werd voor het eerst geïmplementeerd in versie 3.0 van Android. Het splitsen van touch events tussen Views in een Window werd mogelijk gemaakt door de introductie van de splitMotionEvent parameter.

4.19.  Een voorbeeld van de werking van de splitMotionEvents parameter (“sME”) in Android 3.0 is weergegeven in de navolgende figuur:

4.20.  Wanneer een eerste aanraking wordt ontvangen in de View linksonder in de hierboven weergegeven figuur, gaat InPutDispatcher op zoek naar het Window dat werd aangeraakt en verstuurt vervolgens het touch event naar de ViewRoot van dat Window. Deze data doorlopen de View hiërarchie totdat de View linksonder is bereikt en het touch event door die View wordt verwerkt. Wanneer een tweede view gelijktijdig wordt aangeraakt, wordt hetzelfde proces gevolgd, totdat het touch event ViewGroup 1 met splitMotionEvents parameter 1 (“sME1”) bereikt. Indien deze parameter aangeeft dat de ViewGroup het splitsen van aanrakingen over meerdere Views mogelijk maakt, wordt het touch event verstuurd naar de meest rechtse View alwaar de data worden verwerkt. Geeft sME1 aan dat het splitsen van aanrakingen niet mogelijk is, dan wordt het touch event verstuurd naar de View die ook de eerste aanraking ontving (de View linksonder).

5.  De beoordeling

in conventie

beschermingsomvang

5.1.  De rechtbank is van oordeel dat Samsung met de verhandeling van haar Galaxy-producten geen inbreuk maakt op EP 948 omdat in die producten geen sprake is van het “selectively sending one or more touch events […] to one or more of the software elements associated with the one or more views […] at which a touch was received based on the values of the multi-touch and exclusive touch flags” in de zin van de onafhankelijke conclusies 1, 11 en 21. Apple heeft betoogd dat aan dit element is voldaan omdat de Android-software die is geïnstalleerd op de Galaxy-producten de touch events van gelijktijdige aanrakingen stuurt naar ofwel alle software-elementen die geassocieerd zijn met views die worden aangeraakt (in het geval dat bepaalde vlaggen “aan” staan), ofwel uitsluitend naar het software-element dat is geassocieerd met de eerst aangeraakte view (in het geval dat bepaalde vlaggen “uit” staan). Deze situatie, waarin er bij gelijktijdige aanrakingen altijd touch events worden gestuurd naar een software-element, ongeacht de waarde van de vlaggen, kan naar het oordeel van de rechtbank niet worden aangemerkt als selectief versturen in de zin van de voornoemde conclusies. Zoals hierna zal worden toegelicht, zal de gemiddelde vakman dat element namelijk zo uitleggen dat het systeem op basis van de vlaggen bepaalt of een touch event moet worden verstuurd of moet worden genegeerd. In het hierboven beschreven Android syteem worden touch events nooit genegeerd. Dit geldt zowel voor Android 2.3 als voor Android 3.0 en hoger nu de splitMotionEvent parameter, geintroduceerd sinds Android 3.0, niet tot effect heeft dat touch events worden genegeerd.

5.2.  Op grond van artikel 69 EOV moet de vakman een element van een conclusie, zoals het element “selectief versturen”, uitleggen in het licht van de beschrijving en tekeningen. In dit geval maken zowel de beschrijving als de tekeningen duidelijk dat selectief versturen betekent dat touch events worden verstuurd of worden genegeerd. De samenvatting van de uitvinding in paragraaf [0008] zet de vakman direct op dat spoor. Daarin staat namelijk de volgende passage:

“Depending on the configuration of a view, touch events in that and other views can either be ignored or recognized. Ignored touches need not be sent to the application.”

Dit citaat maakt duidelijk dat de selectie die op basis van de waarden van de vlaggen moet worden gemaakt, inhoudt dat ofwel het touch event wordt erkend (recognized), in welk geval het touch event wordt gestuurd naar het geassocieerde software-element, ofwel het touch event wordt genegeerd (ignored), in welk geval de aanraakmanifestatie niet wordt verstuurd naar een software-element. Die uitleg wordt herhaald in de beschrijving van het eerste uitvoeringsvoorbeeld (paragraaf [0011]) en in de toelichting op de onderstaande figuren 5A en 5B (paragrafen [0047] en [0048]):

De beschrijving bevestigt in de genoemde paragrafen dat het operating system bij de stappen 506 en 510 aan de hand van de vlaggen bepaalt of een touch event moet worden verstuurd (514) of genegeerd (508 en 512). Paragraaf [0047] vermeldt daarbij uitdrukkelijk dat bij het negeren van een touch event het operating system “can […] not send it to any software elements” (onderstreping door Rb). Een uitleg van het element “selectief versturen” waarin het mede omvat een systeem waarin het operating system altijd touch events naar software-elementen stuurt en de waarden van de vlaggen slechts bepalen naar welk software-element de touch events worden verstuurd, is daarmee niet verenigbaar.

5.3.  Daar komt bij dat met een systeem zoals Android, dat touch events nooit negeert, niet alle voordelen kunnen worden bereikt die de in EP 948 geclaimde werkwijze en voortbrengselen volgens het octrooischrift zouden meebrengen. Anders dan Apple in dit verband heeft gesuggereerd, wordt met de geclaimde uitvinding niet alleen beoogd te voorkomen dat een touch event betreffende een onnodige of ongewenste aanraking het software-element dat is geassocieerd met de aangeraakte view bereikt. Niet in geschil is dat de geclaimde uitvinding ook zou voorkomen dat de processor van het apparaat onnodig wordt belast. Apple heeft dat zelf uitdrukkelijk zo bepleit (paragraaf 3 pleitnota). Die doelstelling wordt bereikt als het systeem touch events die op basis van de vlaggen als onnodig of ongewenst worden aangemerkt, volledig negeert of blokkeert, maar niet als het systeem die onnodige of ongewenste touch events naar een ander software-element stuurt om daar te worden verwerkt.

5.4.  Ook een ander effect van de gestelde uitvinding dat in het octrooischrift als voordeel wordt gepresenteerd, kan niet volledig worden gerealiseerd met Android versies 2.3 en 3.0 en hoger, te weten het voorkomen dat de ontwerpers van alle applicaties die op het apparaat draaien, oplossingen moeten creëren voor onnodige of ongewenste gelijktijdige aanrakingen. Dat doel wordt bereikt als de system software de touch events betreffende onnodige of ongewenste aanrakingen eruit filtert en niet doorstuurt naar de applicaties, maar niet als de system software die touch events stuurt naar een ander software-element dan het element dat is geassocieerd met het aangeraakte view. In dat laatste geval moet in de applicatie een oplossing worden getroffen voor de verwerking van die onnodige of ongewenste touch events. Het moge zo zijn dat die oplossing eenvoudig is en al in veel applicaties voorkomt, zoals Apple in haar repliek bij pleidooi heeft gesteld, maar dat laat onverlet dat het octrooi juist leert dat het voordelig is om onnodige en ongewenste touch events op het niveau van de system software af te handelen. De vakman zal die leer in het achterhoofd hebben bij de uitleg van de conclusies en aannemen dat systemen die dat voordeel niet of niet volledig realiseren, zoals de genoemde versies van Android, niet onder de beschermingsomvang van het octrooi vallen.

5.5.  Het betoog van Apple dat de woorden “selectief versturen” in de conclusies en de woorden “can ignore” (in plaats van “will ignore”) in de beschrijving de mogelijkheid open laten dat is bedoeld om ook werkwijzes zoals de in Android geïmplementeerde werkwijze te claimen, is in het licht van het voorgaande onvoldoende om tot een ruimere uitleg te komen. De vakman dient de beschermingsomvang van EP 948 immers niet vast te stellen op basis van enkel die woorden. Zoals hiervoor is toegelicht, leert het octrooischrift de vakman dat de conclusies werkwijzes en producten claimen waarin touch events worden verstuurd of genegeerd. Mede gelet op de rechtszekerheid voor derden zoals Samsung, maakt het octrooischrift de vakman onvoldoende duidelijk dat de claim ook betrekking heeft op werkwijzes en producten waarin touch events nooit worden genegeerd en worden geselecteerd op de bestemming waarnaar zij moeten worden verzonden. Dergelijke uitvoeringsvormen beschrijft het octrooischrift nergens uitdrukkelijk. Apple heeft in dit verband slechts gewezen op de hierna geciteerde paragraaf [0044] van de beschrijving:

If, on the other hand, the multi-touch flag is not set, the OS can ignore or block the second touch. Ignoring the second touch can result in not sending any touch events associated with the second touch to the software element associated with the touched view. In some embodiments, the OS can alert other software elements of the second touch, if necessary.

Ook in deze passage wordt vooropgesteld dat het operating system in bepaalde gevallen touch events negeert of blokkeert en niet verstuurt naar het geassocieerde software-element. De laatste zin beschrijft, anders dan Apple heeft gesuggereerd, niet uitdrukkelijk een werkwijze zoals is geïmplementeerd in Android. De passage vermeldt immers niet dat de verstuurde informatie een touch event is, en maakt niet duidelijk naar welk software-element er informatie moet worden gestuurd.

5.6.  Apple heeft niet betoogd dat de wijze waarop Android de touch events verstuurt, moet worden aangemerkt als een equivalent van het in de conclusies vermelde “selectief versturen”. De rechtbank hoeft daarover dus geen oordeel te geven.

conclusie

5.7.  Op grond van het voorgaande moet worden geoordeeld dat de Galaxy-producten werkend onder Android versie 2.3 of versie 3.0 en hoger van Samsung niet onder de beschermingsomvang van de onafhankelijke conclusies van EP 948 vallen. Daaruit volgt dat Samsung met die producten ook geen inbreuk maakt op de door Apple ingeroepen afhankelijke conclusies. De vorderingen van Apple moeten dus worden afgewezen.

5.8.  De rechtbank constateert dat de uitkomst van de zaak hiermee gelijk is aan de uitkomst van de onder 2.10 en 2.11 genoemde Britse en Duitse zaken en dat de voorgaande uitleg van het element “selectief versturen” ook in overeenstemming is met de wijze waarop de Britse rechter het corresponderende element van het Britse deel van het octrooi heeft uitgelegd.

5.9.  Apple zal als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de proceskosten. Samsung vordert voor de gehele procedure een bedrag van € 325.247,55. Dat bedrag is, mede gelet op de aan de orde zijnde belangen, naar het oordeel van de rechtbank redelijk en evenredig in de zin van artikel 1019h Rv. Het feit dat Apple minder kosten heeft gemaakt, kan in dit geval niet leiden tot een ander oordeel. Samsung heeft er terecht op gewezen dat Apple EP 948 ook handhaaft en verdedigt tegen andere partijen dan Samsung. Aangezien in die procedures vergelijkbare argumenten worden gevoerd, kan Apple haar kosten spreiden over meer procedures dan Samsung.

5.10.  Apple heeft betoogd dat 2/3 van de kosten moeten worden toegerekend aan de conventie en 1/3 aan de reconventie. Samsung heeft die verdeling niet weersproken. Daarom zal de rechtbank daar ook van uitgaan en in conventie dus een bedrag van € 216.831,70 (2/3 × € 325.247,55) toewijzen.

in reconventie

5.11.  Uit het oordeel in conventie volgt dat de voorwaarde waaronder de eis in reconventie is ingesteld niet is ingetreden. De gestelde nietigheid van EP 948 hoeft dus niet te worden beoordeeld.

5.12.  Het instellen van de eis in reconventie kan worden aangemerkt als een redelijke vorm van verdediging tegen de eis in conventie. Daarom zal Apple ook in reconventie worden veroordeeld in de proceskosten. Onder verwijzing naar hetgeen in conventie is overwogen over de proceskosten, worden die in reconventie begroot op € 108.415,85 (1/3 × € 325.247,55).

6.  De beslissing

De rechtbank

in conventie

6.1.  wijst de vorderingen af,

6.2.  veroordeelt Apple in de proceskosten, aan de zijde van Samsung tot op heden begroot op € 216.831,70,

6.3.  verklaart dit vonnis in conventie wat betreft de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad,

in reconventie

6.4.  stelt vast dat de voorwaarde waaronder de vorderingen zijn ingesteld niet is ingetreden,

6.5.  veroordeelt Apple in de proceskosten, aan de zijde van Samsung tot op heden begroot op € 108.415,85 ,

6.6.  verklaart dit vonnis in reconventie wat betreft de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.

Dit vonnis is gewezen door mr. P.H. Blok, mr. Chr.A.J.F.M. Hensen en mr. D. van Oostveen en in het openbaar uitgesproken op 24 oktober 2012.